Meme kanseri endişe düzeyinin ortorektik eğilim (sağlıklı beslenme takıntısı) ile ilişkisi

Yazarlar

  • Gülçin Nacar İnönü Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Doğum, Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Malatya, Türkiye
  • Zeynep Nur Fırat Batman Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Batman, Türkiye
  • Sermin Timur Taşhan İnönü Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Doğum, Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Malatya, Türkiye

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.7077626

Anahtar Kelimeler:

meme kanseri endişesi, ortoreksiya nevroza, sağlıklı beslenme takıntısı

Özet

Amaç: Araştırma, meme kanseri endişe düzeyinin ortorektik eğilim ile ilişkisini incelemek amacıyla yapılmıştır.

Gereç-Yöntem: Tanımlayıcı ve ilişki arayışı türde olan araştırma 347 kadın ile yürütülmüştür. Araştırma ülkenin doğusunda bulunan bir ilin merkezine bağlı bir Aile Sağlığı Merkezinde yapılmıştır. Araştırma verileri; Katılımcı Tanıtım Formu, ORTO-11 ölçeği ve Meme Kanseri Endişe Skalası kullanılarak toplanmıştır. Araştırma verilerinin değerlendirilmesinde ise, tanımlayıcı istatistikler, Cronbach Alpha testi, bağımsız gruplarda t test ve lojistik regresyon analizi kullanılmıştır.

Bulgular: Araştırmada kadınların %70.6’ sının meme kanseri endişe düzeyinin düşük olduğu ve %26.8’ inin ortorektik eğilim gösterdiği bulunmuştur. Meme kanseri endişesi yüksek olan kadınların ortorektik eğilim riskinin 0.889 kat daha yüksek olduğu saptanmıştır (OR=0.889, p=0.001).

Sonuç: Araştırmada kadınların meme kanseri endişe düzeyi ile ortoreksiya nevroza eğilimi arasında anlamlı ilişki olduğu bulunmuştur. Sağlık profesyonellerinin hizmet verdiği kadınların meme kanseri erken tanı taramalarını yaparken/yönlendirirken meme kanseri endişe düzeylerini belirlemeleri ve yeme bozuklukları yönünden de değerlendirme yapmaları önerilmektedir.

Referanslar

Karayurt Ö, Andıç S. Meme sağlığı hemşireliği. Meme Sagligi Derg [Internet]. 2011 [cited 2022 Jun 9];7(4). Available from: https://cms.galenos.com.tr/Uploads/Article_42426/ejbh-7-196-En.pdf

Sung H, Ferlay J, Siegel RL, Laversanne M, Soerjomataram I, Jemal A, et al. Global Cancer Statistics 2020: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA Cancer J Clin [Internet]. 2021 May 1 [cited 2022 Jun 4];71(3):209–49. Available from: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.3322/caac.21660

IARC. International Agency for Research on Cancer-Turkey [Internet]. 2020 [cited 2022 Jun 4]. Available from: https://gco.iarc.fr/today/data/factsheets/populations/792-turkey-fact-sheets.pdf

Vrinten C, McGregor LM, Heinrich M, von Wagner C, Waller J, Wardle J, et al. What do people fear about cancer? A systematic review and meta-synthesis of cancer fears in the general population. Psychooncology [Internet]. 2017 Aug 1 [cited 2022 Jun 9];26(8):1070–9. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27643482/

Custers JAE, Van Den Berg SW, Van Laarhoven HWM, Bleiker EMA, Gielissen MFM, Prins JB. The cancer worry scale: Detecting fear of recurrence in breast cancer survivors. Cancer Nurs [Internet]. 2014 Jan [cited 2022 Jun 9];37(1). Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23448956/

Karadağ Çaman Ö, Bilir N, Özcebe H. Ailede kanser öyküsü ve algılanan kanser riski, kanserden korunma davranışları ile ilişkili mi? Fırat Tıp Derg. 2014;19(2):95–100.

Nacar G. Kadınlarda meme kanseri endişe düzeyi ile erken tanı uygulama davranışları arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Mesl Yüksekokulu Derg [Internet]. 2018 [cited 2022 Jun 6];6(2):44–53. Available from: https://dergipark.org.tr/en/pub/inonusaglik/issue/41092/460169

Gözüyeşil E, Taş F, Arıöz Düzgün A. 15-49 yaş arası kadınlarda meme kanseri endişesi ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkileyen faktörler. Cukurova Med J. 2019;44(4):1215–25.

Bakır N, Demir C. Meme kanseri endişesi ile erken tanı uygulama davranışları. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilim Dergisi,. 2020;6(2):216–22.

Taylan S, Çelik GK. Ailesel meme kanseri öyküsü olan ve olmayan kadınlarda meme kanseri tanılama davranışları. Cukurova Med J. 2020;45(4):1467–75.

Palmero EI, Campacci N, Schüler-Faccini L, Giugliani R, da Rocha JCC, Vargas FR, et al. Cancer-related worry and risk perception in Brazilian individuals seeking genetic counseling for hereditary breast cancer. Genet Mol Biol [Internet]. 2020 [cited 2022 Jun 7];43(2). Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32325485/

Aksoy T, Uçar H. Hemşirelik öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Derg [Internet]. 2014 [cited 2022 Jun 5];53–67. Available from: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/88641

Yeşildemir Ö. Egzersiz yapan bireylerde beslenme durumu, sağlıklı beslenme takıntısı ve yeme davranış bozukluklarının değerlendirilmesi [Internet]. 2018 [cited 2022 Jun 5]. Available from: https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/349693

Dunn TM, Bratman S. On orthorexia nervosa: A review of the literature and proposed diagnostic criteria. Eat Behav [Internet]. 2016 [cited 2022 Jun 5];21:11–7. Available from: http://dx.doi.org/10.1016/j.eatbeh.2015.12.006

Haman L, Barker-Ruchti N, Patriksson G, Lindgren EC. Orthorexia nervosa: An integrative literature review of a lifestyle syndrome. http://dx.doi.org/103402/qhw.v1026799 [Internet]. 2015 Aug 14 [cited 2022 Jun 5];10. Available from: https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.3402/qhw.v10.26799

Rome ES. Eating disorders in children and adolescents. Curr Probl Pediatr Adolesc Health Care. 2012;42(2):28–44.

Arusoğlu G, Kabakçı E, Köksal G, Merdol TK. Ortoreksiya nervoza ve ORTO-11’in Türkçe’ ye uyarlama çalışması. Türk Psikiyatr Derg [Internet]. 2008 [cited 2022 Jun 5];19(3):283–91. Available from: https://toad.halileksi.net/olcek/orto-11-olcegi

Costa CB, Hardan-Khalil K, Gibbs K. Orthorexia nervosa: A review of the literature. https://doi.org/101080/0161284020171371816 [Internet]. 2017 Dec 2 [cited 2022 Jun 6];38(12):980–8. Available from: https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/01612840.2017.1371816

Koven NS, Wabry A. The clinical basis of Orthorexia nervosa: emerging perspectives. Neuropsychiatr Dis Treat [Internet]. 2015 Feb 18 [cited 2022 Jun 6];11:385. Available from: /pmc/articles/PMC4340368/

Mather A, Cartwright-Hatton S. Cognitive predictors of obsessive-compulsive symptoms in adolescence: a preliminary investigation. J Clin Child Adolesc Psychol [Internet]. 2004 [cited 2022 Jun 6];33(4):743–9. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15498741/

Doğan K, Saygın Solak Ö, Özdel K, Hakan Türkçapar M. Obsesif kompulsif bozukluk alt tiplerinde ve sağlıklı kontrol grubunda üstbilişlerin karşılaştırılması. /Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Derg. 2013;2:34–40.

Baysal I, Kiziltan G. Spor yapan bireylerin Ortoreksiya nervoza eğilimleri ile beslenme durumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilim Fakültesi Derg [Internet]. 2020 [cited 2022 Jun 7];5(3):204–14. Available from: http://busbid.baskent.edu.tr/index.php/busbid/article/view/173

Lerman C, Trock B, Rimer BK, Jepson C, Brody D, Boyce A. Psychological side effects of breast cancer screening. Health Psychol [Internet]. 1991 [cited 2022 Jun 8];10(4):259–67. Available from: /record/1992-02867-001

Timur Taşhan S, Uçar T, Aksoy Derya Y, Nacar G. Validity and reliability of the Turkish version of the modified breast cancer worry scale. Iran J Public Health [Internet]. 2018 [cited 2022 Jun 8];47(11):1681–7. Available from: https://ijph.tums.ac.ir/index.php/ijph/article/view/15156

Donini LM, Marsili D, Graziani MP, Imbriale M, Cannella C. Orthorexia nervosa: validation of a diagnosis questionnaire. Eat Weight Disord [Internet]. 2005 [cited 2022 Jun 8];10(2). Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16682853/

Jia T, Liu Y, Fan Y, Wang L, Jiang E. Association of healthy diet and physical activity with breast cancer: Lifestyle ınterventions and oncology education. Front public Heal [Internet]. 2022 Mar 23 [cited 2022 Jun 7];10:1–12. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35400043/

Clinton SK, Giovannucci EL, Hursting SD. The World Cancer Research Fund/American Institute for Cancer Research Third Expert Report on Diet, nutrition, physical activity, and cancer: Impact and future directions. J Nutr [Internet]. 2020 Apr 1 [cited 2022 Jun 7];150(4):663–71. Available from: https://typeset.io/papers/the-world-cancer-research-fund-american-institute-for-cancer-z29jx1it4e

Skouroliakou M, Grosomanidis D, Massara P, Kostara C, Papandreou P, Ntountaniotis D, et al. Serum antioxidant capacity, biochemical profile and body composition of breast cancer survivors in a randomized Mediterranean dietary intervention study. Eur J Nutr [Internet]. 2018 Sep 1 [cited 2022 Jun 7];57(6):2133–45. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28634625/

De Cicco P, Catani MV, Gasperi V, Sibilano M, Quaglietta M, Savini I. Nutrition and breast cancer: A literature review on prevention, treatment and recurrence. Nutrients [Internet]. 2019 Jul 1 [cited 2022 Jun 7];11(7). Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31277273/

Solans M, Castelló A, Benavente Y, Marcos-Gragera R, Amiano P, Gracia-Lavedan E, et al. Adherence to the Western, Prudent, and Mediterranean dietary patterns and chronic lymphocytic leukemia in the MCC-Spain study. Haematologica [Internet]. 2018 Oct 31 [cited 2022 Jun 7];103(11):1881–8. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29954942/

Couto E, Sandin S, Löf M, Ursin G, Adami HO, Weiderpass E. Mediterranean dietary pattern and risk of breast cancer. PLoS One [Internet]. 2013 Feb 4 [cited 2022 Jun 7];8(2). Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23390532/

Hartman SJ, Dunsiger SI, Jacobsen PB. The relationship of psychosocial factors to mammograms, physical activity, and fruit and vegetable consumption among sisters of breast cancer patients. Int J Womens Health [Internet]. 2011 [cited 2022 Jun 7];3(1):257–63. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21892336/

Templeton AJ, Thürlimann B, Baumann M, Mark M, Stoll S, Schwizer M, et al. Cross-sectional study of self-reported physical activity, eating habits and use of complementary medicine in breast cancer survivors. BMC Cancer [Internet]. 2013 Mar 25 [cited 2022 Jun 7];13. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23530694/

Tran ATN, Hwang JH, Choi E, Lee YY, Suh M, Lee CW, et al. Impact of awareness of breast density on perceived risk, worry, and ıntentions for future breast cancer screening among Korean women. Cancer Res Treat [Internet]. 2021 Jan 1 [cited 2022 Jun 7];53(1):55–64. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32810929/

Xie Z, Wenger N, Stanton AL, Sepucha K, Kaplan C, Madlensky L, et al. Risk estimation, anxiety, and breast cancer worry in women at risk for breast cancer: A single-arm trial of personalized risk communication. Psychooncology [Internet]. 2019 Nov 1 [cited 2022 Jun 7];28(11):2226–32. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31461546/

Kalra S, Kapoor N, Jubbin Jacob. Orthorexia nervosa. J Pak Med Assoc [Internet]. 2017 [cited 2022 Jun 8];22(2):239–55. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32799294/

Yeşil E, Turhan B, Tatan D, Şarahman C, Saka M. Yetişkin bireylerde cinsiyetin ortoreksiya nervoza eğilimine etkisi. Ankara Sağlık Bilim Derg. 2018;7(1):1–9.

Niedzielski A, Kaźmierczak-Wojtaś N. Prevalence of Orthorexia nervosa and its diagnostic tools-a literature review. Int J Environ Res Public Health [Internet]. 2021 May 2 [cited 2022 Jun 8];18(10). Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34065506/

Bowen DJ, Alfano CM, McGregor BA, Andersen MR. The relationship between perceived risk, affect, and health behaviors. Cancer Detect Prev. 2004 Jan 1;28(6):409–17.

Sullivan ES, Rice N, Kingston E, Kelly A, Reynolds J V., Feighan J, et al. A national survey of oncology survivors examining nutrition attitudes, problems and behaviours, and access to dietetic care throughout the cancer journey. Clin Nutr ESPEN [Internet]. 2021 Feb 1 [cited 2022 Jun 6];41:331–9. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33487286/

Serin Y, Şanlıer N. Emotional eating, the factors which affect food intake and basic approaches of nursing care. J Psychiatr Nurs. 2018;9(2):135–46.

İndir

Yayınlanmış

2022-07-08

Nasıl Atıf Yapılır

Nacar, G., Fırat, Z. N., & Timur Taşhan, S. (2022). Meme kanseri endişe düzeyinin ortorektik eğilim (sağlıklı beslenme takıntısı) ile ilişkisi. Journal of Social and Analytical Health, 2(3), 227–232. https://doi.org/10.5281/zenodo.7077626