Osmanlı'dan günümüze karantina uygulama süreçleri ve pandemiyle mücadelede izlenen sağlık politikaları
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.6770167Anahtar Kelimeler:
Osmanlı Devleti’nde Salgın Hastalıklar ve Karantina Süreçleri, Pandemiyle Mücadele, Salgın Hastalıklar, Tedbirhane (Dezenfeksiyon İstasyonu)Özet
Salgın hastalıklar tarih boyunca dünyanın tüm koridorlarında ülkelerin ve milletlerin yaşamlarını derinden etkilemiştir. Bir salgına yol açabilecek virüs veya bakteriler çıplak gözle görülemeyecek kadar ufak olan mikroorganizmalara karşı, İnsanoğlu bu canlılara karşı henüz bir başarı kazanmış değildir. Asırlar boyunca salgın ve pandemiye ilişkin insanoğlunun fikir ve tavrı gibi hükümetlerinde politika ve uygulamaları da bu salgın hastalıklara karşı değişmiştir.
Referanslar
Topçu WT, Söyletir G, Doğanay M. Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyolojisi. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri. 2018. 2.Meydan Larousse .17. Cilt, İstanbul: Sabah Yayınları, 1971.
Köycü E. Tarihten Günümüze İnsan Sağlığının Korunması ve Tıbb-İ Nebevî’de Karantina Uygulamaları. Uluslararası Sempozyumlar Dizisi, Ankara, 24 -25 Haziran 2014.
Jouanna J, Magdelaine C. Hippokrates Külliyatı, Salgın Hastalıklar. 1. Kitap, Pinhan Yayıncılık, 2018. 5.Kılıç O. Eskiçağdan Yakınçağa Genel Hatlarıyla Dünyada ve Osmanlı Devleti’nde Salgın Hastalıklar. Fırat Üniversitesi , Elazığ: Orta-Doğu Araştırmaları Merkezi Yayınları, 2014.
Tetik A. 4’üncü Ordu Komutanlığı’nın Bölgesinde Salgın Hastalıklarla Mücadele ve İnsani Yardım Çalışmalar. Ermeni Araştırmaları. 2008; 7(30): 85 -112.
Beylik U, Kayral İ, Çıraklı Ü. 13. yüzyıldan 21. yüzyıla Türk sağlık sisteminin gelişim süreci üzerine bir derleme. Sağlık Akademisyenleri Dergisi. 2015; 2(4): 82 -189.
Çalışkan A. XIX. Yüzyıl ve XX. yüzyıl başlarında Aksaray’da salgın hastalıklar, doğal felaketler. Sağlık-Toplum-Bilim Akademik Araştırmalar. 2020;7(7):148 -169.
Ayar M, Kılıç Y. Osmanlı’da vebanın sona erişine dair bir değerlendirme. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi. 2015, 2 (17):163 -181. 10.Ertaş MY, Eğnim K. Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Hastalıklar. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2011;4(10): 83-107. 11.Karakuş O S. Doğu’dan Gelen Ölüm: Antoninus Vebası. Toplumsal Tarih. 2018;7(296):38 - 41.
Yıldırım N. Salgın Afetlerinde İstanbul, Afetlerin Gölgesinde. İstanbul: Kültür A.Ş, 2018.
Uludağ OŞ. Son kapitülasyonlardan biri karantina. Belleten. 1938; 2 (7/8): 444 467.
Turna N. İstanbul’un veba ile imtihanı:1811-1812 veba salgını bağlamında toplum ve ekonomi. Studies Of The Ottoman Domain. 2011;1(1): 1-36.
Varlık N. Osmanlılarda veba salgınları. Toplumsal Tarih. 2018; (296): 30 -36.
Altan B. XIX. yüzyıl sonlarında Cizre’de kolera salgını ve yol açtığı tahribat. Mukaddime. 2019;10 (1): 37- 52. 17.Speck SR. Cholera, The Cambridge World History Of Human Disease, Kennethf Kiple (Ed.), Cambridge University Press, Cambridge, 1999. 18.Ören E. Sıtma, Sağlık Ansiklopedisi, İstanbul, Türkiye Gazetesi Yayınları, 2. Cilt, 2017
Özcengı̇z E.Türkiye’de aşı araştırmaları. Toplum ve Hekim Dergisi. 2003;18 (5):384 - 394.
Onul B. İnfeksiyon Hastalıkları. Ankara, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları, 1945.
Yıldırım Y.Batılılaşma döneminde Osmanlı sağlık kuruluşları. ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi. 1988; 8(2):123 -142. 22.Ören E.Cüzzam, Sağlık Ansiklopedisi, İstanbul, Türkiye Gazetesi Yayınları, 1. Cilt, 2015.
Yıldırım N. İstanbul’da Sağlık Hayatı, Antik Çağdan XXI. Yüzyıla Büyük İstanbul Tarihi 2015,2 (15): 92 -137. 24.Eroğlu H, Dı̇nç, G, Şı̇mşek F. Osmanlı İmparatorluğu’nda Telkih-İ Cüderi (Çiçek Aşısı). Milli Folklor Dergisi. 2014; 5(101): 193 -208. 25.Yıldırım N. II. Abdülhamid’in saltanat yıllarında tıp, sağlık ve sosyal yardım. Bezmialem Aktüel Dergisi. 2018; 1(21): 28-32. 26.Palalı M. Z. Cüzzam, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 8. Cilt, İstanbul, 1993,150-152.
Özgün C. Osmanlı Devleti’nin son zamanlarında bir illetle yüzleşmek: Devletin resmi tutumu bağlamında dâü’l-kelb (kuduz hastalığı). Tarih İncelemeleri Dergisi. 2017;32(2):491-529.
Taşbaş E. Osmanlı’da kuduz vakaları ve tedavi çalışmaları: Antalya örneği. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2010; 3(60): 498 - 521.
Muşmal H, Semiz, E. Osmanlı Devleti’nde kuduz hastalığı ve tedavi süreçleri: Konya Örneği. Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2009; 9(20): 237- 258.
Gider S, Ünal GZ. Geç Osmanlı Dönemi İstanbul Koruyucu Sağlık Kurumları ve Pendik Bakteriyolojihane-İ Baytari Binası. Dicle Üniversitesi, I. Uluslararası Mimarlık Sempozyumu Bildiri Kitabı, Diyarbakır, 2008.
Şehsuvaroğlu B. İstanbul’da 500 Yıllık Hayatımız, İstanbul Fetih Derneği Neşriyatı İstanbul, 1953. 32.Çavdar N, Karcı E. XIX. yüzyıl Osmanlı sağlık teşkilatlanmasına dair bibliyografik bir deneme. Turkish Studies İnternational Periodical For Languages Literature And History Of Turkish. 2014;9 (4): 255- 286.
Bulut E, Bulut A, Yıldız A. P, Yıldız, A. Savaş İçinde Savaş, Tifüsle Giden Savaş ve Kültür Sempozyumu, Başkent Klişe ve Matbaacılık, 2017 . 34.Kurt E. Savaşların Sonuçlarını Etkileyen Salgın Hastalıklar, II. Ulusal Veter Hekimliği Tarihi ve Mesleki Etik Sempozyumu, Türkiye Klinikleri Journal Of Medical Ethics Law And History, 2010; 18 (2): 1-14.
Ardıç M. Bakü’de kolera salgını ve Osmanlı Devleti’nin başvurduğu bazı sıhhi uygulamalar (1893-1894). Sutad,. 2019; 6 (46): 303-316. 36.Özlü Z. Osmanlı Devleti’nde difteri hastalığı ve koruyucu sağlık hizmetlerine dair bulgular (19. yüzyıl sonları ve 20. yüzyıl başlarında), Belleten. 2017; 21(291): 419-480.
Karagöz R. Canik Sancağı’nda Karantina Uygulaması ve Bundan Kaynaklanan Bazı Sorunlar (1910-1911), On dokuz Mayıs Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkilap Tarihi Araştırma Merkezi, Samsun, 2000; 205-218.
Yıldırım N. Osmanlı Coğrafyasında Karantina Uygulamalarına İsyanlar: Karantina İstemezük. Toplumsal Tarih, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2008 39.Sarıyıldız G. Karantina, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayını, 2001. 40.Osmanağaoğlu Ş, Melı̇koğlu B. Tahaffuzhane ve Gümrük Müdürlükleri’nin yapılandırılmasına ı̇lişkin tarihsel değerlendirme. Türk Veteriner Hekimleri Birliği Dergisi. 2011; 1(2): 79-85.
Dı̇nç G. Bulaşıcı ve salgın hastalıklar tarihine genel bir bakış. Yeni Tıp Tarihi Araştırmaları Dergisi. 2012;6(18): 73-104. 42.Sarıyıldız G. Karantina Meclisi’nin kuruluşu ve faaliyetleri. Belleten. 1994;108(222): 329-376.
Güner O. Osmanlı İmparatorluğu’nda Karantina Uygulaması ve Venedik Uluslararası Sıhhiye Konferansı, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü̈, 2011.
Erdemı̇r AD. Karantinanın Türk tıp tarihindeki yeri ve bazı belgeler. Türk Dünyası Araştırmaları. 1997; 28(109):49-58. 45.Kütükoğlu M. Osmanlı Belgelerinin Dili (Diplomatik), Kubbealt I Akademisi Kültür ve Sanat Vakfı, İstanbul, 1994. 46.Doğan Ş. 15. yüzyıla ait bir tıp terimleri sözlüğü: Terceme-İ Akrabadin’in Istılah Lügati. Turkish Studies. 2009; 4(4): 250-322. 47.Süheyl Ü. Türkiye’de Veba (Taun) Tarihçesi Üzerine, Ahmet Ihsan Basımevi, İstanbul,1935.
Cansever İ. Devlet anlayışları ekseninde sağlık politikalarının değişimi ve analizi: Türkiye incelemesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2018; (31): 105-120.
Durmaz O. Neo-Liberal sosyal politika rejiminin tesisi ve AKP. Çevre ve Toplum. 2016; 1(6): 143-168.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2022 Journal of Social and Analytical Health
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
JSOAH, 