Ebeveynler arası çatışma ve boşanmanın çocuklarda görülen psikiyatrik bozukluklar ile ilişkisi: risk ve koruyucu faktörler
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.7913202Anahtar Kelimeler:
Boşanma, çatışma, çocuk, ergen, ebeveyn kabul-reddi, psikopatolojiÖzet
Amaç: Boşanma, eşlerin birlikte yaşamayı bıraktıkları bir ayrılık halidir. Aile işlevlerinin değiştiği dinamik bir süreçtir. Bu çalışmada boşanma ve çatışmanın çocuğun iyi olma hali üzerindeki etkileri incelenmiştir.
Gereç-Yöntem: Çocukta ebeveyn kabul-reddi algısı, risk, koruyucu faktörler ve psikiyatrik bozukluklar arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya bir eğitim ve araştırma hastanesinin çocuk ve ergen psikiyatrisi polikliniklerine başvuran, bilişsel gelişim geriliği ve otizm spektrum bozukluğu olmayan, yaşları 8-18 arasında değişen 86 olgu alındı. Katılımcılara Ebeveyn Kabul-Red/Kontrol Anketi, Anne-Baba Formu, Okul Çağı Çocuklarda Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Çizelgesi - Güncel Versiyonu, Güçlü Yönler ve Güçlükler Anketi uygulanmıştır.
Bulgular: Baba reddi algısı, yüksek çatışmalı boşanmış ailelerin çocuklarında daha yaygındır. Baba reddi olan çocuklarda depresyon ve yaygın anksiyete bozukluğu en yaygındı. Yüksek çatışmalı gruptaki olgularda anne reddi algısı olmamasına rağmen annelerini soğuk ve mesafeli olarak tanımlamışlardır. Pediatrik yaş grubunda boşanmaya uyumun daha kötü olduğu görüldü. Boşanma döneminde ergenlik çağında olan olgularda depresyon, panik bozukluğu ve sosyal fobi daha sık saptandı. Boşanmadan sonraki ilk iki yılda en sık görülen psikiyatrik bozukluk depresyon iken, üç yıl ve üzeri olgularda yaygın anksiyete bozukluğu ve karşı gelme bozukluğu daha sık görüldü.
Sonuç: Anne-baba çatışmasından sonra çocuğun iyi oluşunu en çok etkileyen risk faktörleri; velayetsiz ebeveynin çocuğun hayatında bulunmaması, boşanmanın üzerinden geçen süre ve boşanma anında çocuğun yaşı. Çocuğun iyi olma halini etkileyen koruyucu faktörler ise anne-baba arasındaki iletişimin kalitesi, tedavi olanaklarına erişim ve iyi bir sosyal destek olarak belirlendi.
Referanslar
Härkönen J, Bernardi F, Boertien D. Family dynamics and child outcomes: an overview of research and open questions. Vol. 33, European Journal of Population = Revue europeenne de demographie. 2017;33:163–184.
Institute. TS. Divorce statistics [Internet]. 2021. Available from: www.tuik.gov.tr
Eurostat. Marriage and divorce statistics [Internet]. 2020. Available from: https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Marriage_and_divorce_statistics
Lacey RE, Bartley M, Pikhart H, Stafford M, Cable N. Parental separation and adult psychological distress: an investigation of material and relational mechanisms. BMC Public Health. 2014;14:272.
Sands A, Thompson EJ, Gaysina D. Long-term influences of parental divorce on offspring affective disorders: A systematic review and meta-analysis. J Affect Disord. 2017;218:105–114.
Popov LM, Ilesanmi RA. Parent-child relationship: Peculiarities and outcome. Rev Eur Stud. 2015;7:253.
Amato P. The Consequences of divorce for adults and children: an update. J Marriage Fam. 2000;62:1269–1287.
Amato PR, Keith B. Parental divorce and the well-being of children: a meta-analysis. Psychol Bull. 1991;110(1):26–46.
Auersperg F, Vlasak T, Ponocny I, Barth A. Long-term effects of parental divorce on mental health - A meta-analysis. J Psychiatr Res. 2019;119:107–115.
Ahrons CR. Family ties after divorce: long-term implications for children. Fam Process. 2007;46(1):53–65.
Rohner RP, Pettengill SM. Perceived parental acceptance-rejection and parental control among Korean adolescents. Child Dev. 1985;56(2):524–528.
RP R. The Warmth Dimension: Foundations of Parental Acceptance Rejection Theory. Newbury Park CA: Sage Publications, Inc.; 1986.
Goodman R, Renfrew D, Mullick M. Predicting type of psychiatric disorder from Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ) scores in child mental health clinics in London and Dhaka. Eur Child Adolesc Psychiatry. 2000;9(2):129–134.
Richter J, Sagatun Å, Heyerdahl S, Oppedal B, Røysamb E. The Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ) - self-report. An analysis of its structure in a multiethnic urban adolescent sample. J Child Psychol Psychiatry. 2011;52(9):1002–1011.
Khaleque A, Rohner RP. Pancultural associations between perceived parental acceptance and psychological adjustment of children and adults: a meta-analytic review of worldwide research. J Cross Cult Psychol. 2011;43(5):784–800.
Amato PR. Life-span adjustment of children to their parents’ divorce. Futur Child. 1994;4(1):143–164.
Wallerstein JS, Kelly JB. The effects of parental divorce: experiences of the child in later latency. Am J Orthopsychiatry. 1976;46(2):256–269.
Memis T. Depression and behavioral problems in children with divorced parents [Internet]. Istanbul Gelisim University; 2019. Available from: http://acikerisim.gelisim.edu.tr/xmlui/handle/11363/1995
Leopold T. Gender differences in the consequences of divorce: a study of multiple outcomes. Demography. 2018;55(3):769–797.
Sandler I, Ayers TS, Tein J-Y, Wolchik S, Millsap R, Khoo ST, et al. Six-year follow-up of a preventive intervention for parentally bereaved youths: a randomized controlled trial. Arch Pediatr Adolesc Med. 2010;164(10):907–914.
van der Wal RC, Finkenauer C, Visser MM. Reconciling mixed findings on children’s adjustment following high-conflict divorce. J Child Fam Stud. 2019;28(2):468–478.
Amato P, Sobolewski J. The effects of divorce and marital discord on adult children’s psychological well-being. Am Sociol Rev. 2001;66:900.
Sireli O, Soykan AA. Examination of relation between parental acceptance-rejection and family functioning in adolescents with depression/Depresyonu olan ergenlerin anne-baba kabul-red algilari ve aile islevleri acisindan incelenmesi. Anadolu Psikiyatr Derg. 2016;17:403.
Rohner R. The parental “acceptance-rejection syndrome”: universal correlates of perceived rejection. Am Psychol. 2004;59:830–840.
Ahrons C, Tanner J. Adult children and their fathers: relationship changes 20 years after parental divorce. Fam Relat. 2003;52:340–351.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Journal of Social and Analytical Health
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
JSOAH, 